Zaman zaman endişeli, gergin veya endişeli hissetmek normaldir. Belki bir grubun önünde konuşmak zorunda kaldığınızda kendinizi gergin hissettiniz. Veya bir deneme veya büyük bir testten önce gergin. Belki çevrenizin güvende olduğundan emin olmadığınızda endişeli hissettiniz. Ya da sevilen biri hasta olduğunda endişelenmek.
Çoğu insan böyle hissetmiştir.
Kaygılı duygular rahatsız edici olabilir ancak bir amaca hizmet ederler. Sizin için önemli olan bir şeyin tehlikede olduğu konusunda uyarıyorlar. Endişeli duygularla, "burada başarılı olmam gerekiyor" veya "bu önemli - hazırlanın" veya "dikkatli olun" diye düşünebilirsiniz.
Anksiyete, vücudun savaş ya da kaç tepkisini tetikler . Bir meydan okuma veya olası bir tehdit için ihtiyaç duyduğunuz odağı ve enerjiyi toplamanıza yardımcı olan normal bir hormon salınımıdır. Savaş ya da kaç tepkisi, kaygıyla ortaya çıkabilecek fiziksel duygulara neden olur.
Örneğin, endişeli olduğunuzda midenizde 'kelebekler' hissedebilirsiniz. Ya da avuçlarınız terli ya da titreyen elleriniz olabilir. Ağzınızın biraz kuru olduğunu fark edebilirsiniz. Ya da yüzünüz biraz ısınıyor. Nefesinizin veya kalp atışınızın hızlandığını hissedebilirsiniz. Kaygı ile bunlardan birini veya birkaçını hissedebilirsiniz.
Bu gibi duygular, yapmanız gereken şeyi yapmanıza yardımcı olabilir. Gergin olsanız bile denemeye devam edebilir veya sınava girebilirsiniz. Güvende olduğunuzdan emin olmak için çevrenizi kontrol edebilirsiniz. Endişeye kapılmak yerine sevdiğiniz kişinin neye ihtiyacı olduğuna odaklanabilir ve nasıl yardım edeceğinizi planlayabilirsiniz.
Kaygının durum için normal olduğunu bildiğinizde, tüm dikkatinizi endişeli düşünce ve duygulara odaklamayı bırakabilirsiniz. Bunun yerine, dikkatinizi yapmanız gereken şeye çevirebilirsiniz. Kaygıyı ortadan kaldırmak için bir şeyler yapmanıza gerek yok. Bir nefes alabilir ve meydan okumayla yüzleşebilirsiniz. Kaygının kendiliğinden kaybolduğunu göreceksiniz.
Anksiyete ne zaman sorun olur?
Bazı insanlar çok yoğun bir kaygı hissederler. Başa çıkabileceklerinden daha fazlası gibi görünüyor. Endişeler veya korkular çok fazla zaman ve enerji alır. Bazı insanlar onları endişelendiren şeylerden kaçınmaya başlayabilir. Bunlar bir anksiyete bozukluğunun belirtileri olabilir .
Anksiyete Bozuklukları Nelerdir?
Kaygı normal bir duygudur. Beyninizin strese tepki verme ve sizi olası tehlikelere karşı uyarma şeklidir. Herkes şimdi ve sonra endişeli hissediyor. Örneğin, iş yerinde bir sorunla karşılaştığınızda, sınava girmeden veya önemli bir karar vermeden önce endişelenebilirsiniz.
Ara sıra kaygı iyidir. Ancak anksiyete bozuklukları farklıdır. Sürekli ve ezici endişe ve korkuya neden olan bir grup akıl hastalığıdır. Aşırı kaygı, belirtilerinizi tetikleyebilecek veya kötüleştirebilecek işten, okuldan, aile toplantılarından ve diğer sosyal durumlardan kaçınmanıza neden olabilir.
Tedavi ile anksiyete bozukluğu olan birçok kişi duygularını yönetebilir.
Anksiyete Bozukluklarının Türleri
Birkaç çeşit anksiyete bozukluğu vardır:
Yaygın anksiyete bozukluğu : Çok az veya sebepsiz aşırı, gerçekçi olmayan endişe ve gerginlik hissedersiniz.
Panik bozukluğu: Panik atağa neden olan ani, yoğun bir korku hissedersinizPanik atak sırasında terleme, göğüs ağrısı ve kalp çarpıntısı ( çarpıntı ) olabilir. Bazen boğuluyormuş veya kalp krizi geçiriyormuş gibi hissedebilirsiniz.
Sosyal anksiyete bozukluğu : Sosyal fobi olarak da adlandırılan bu, günlük sosyal durumlar hakkında ezici bir endişe ve öz-bilinç hissettiğiniz zamandır. Başkalarının sizi yargılaması, utanması veya alay edilmesi konusunda takıntılı bir şekilde endişeleniyorsunuz.
Spesifik fobiler : Yükseklik veya uçma gibi belirli bir nesne veya duruma karşı yoğun bir korku hissedersiniz. Korku, uygun olanın ötesine geçer ve sıradan durumlardan kaçınmanıza neden olabilir.
Agorafobi : Acil bir durumda kaçmanın veya yardım almanın zor göründüğü bir yerde bulunma konusunda yoğun bir korkunuz var. Örneğin, uçakta, toplu taşımada veya kalabalıkta sıra beklerken panikleyebilir veya endişeli hissedebilirsiniz.
Ayrılık kaygısı : Sevilen biri ayrıldığında korkmuş veya endişeli hisseden sadece küçük çocuklar değildir. Herkes ayrılık kaygısı bozukluğu yaşayabilir. Bunu yaparsanız, yakın olduğunuz bir kişi görüşünüzü terk ettiğinde çok endişeli veya korkulu hissedeceksiniz. Her zaman sevdiklerinizin başına kötü bir şey geleceğinden endişe duyacaksınız.
Seçici mutizm :Bu, aileleriyle normal bir şekilde konuşan küçük çocukların okulda olduğu gibi topluluk içinde konuşmadığı bir tür sosyal kaygıdır.
İlaç kaynaklı anksiyete bozukluğu : Bazı ilaçların veya yasa dışı uyuşturucuların kullanılması veya belirli uyuşturucuların bırakılması, bazı anksiyete bozukluğu semptomlarını tetikleyebilir.
Anksiyete Bozukluğu Belirtileri
Anksiyete bozukluklarının ana semptomu aşırı korku veya endişedir. Anksiyete bozuklukları ayrıca nefes almayı, uyumayı, hareketsiz kalmayı ve konsantre olmayı zorlaştırabilir. Spesifik semptomlarınız, sahip olduğunuz anksiyete bozukluğunun türüne bağlıdır.
Yaygın semptomlar şunlardır:
**Panik, korku ve huzursuzluk
**Panik, kıyamet veya tehlike duyguları
**uyku sorunları
**Sakin ve hareketsiz kalamamak
**Soğuk, terli, uyuşmuş veya karıncalanan eller veya ayaklar
**Nefes darlığı
**Normalden daha hızlı ve hızlı nefes alma (hiperventilasyon)
**Kalp çarpıntısı
**Kuru ağız
**Mide bulantısı
**gergin kaslar
**Baş dönmesi
**Bir problem hakkında tekrar tekrar düşünmek ve duramamak (ruminasyon)
**konsantre olamama
**Korkulan nesnelerden veya yerlerden yoğun veya takıntılı bir şekilde kaçınma
Anksiyete Bozukluğu Nedenleri ve Risk Faktörleri
Araştırmacılar anksiyete bozukluklarına neyin yol açtığını tam olarak bilmiyorlar. Karmaşık bir şeyler karışımı, kimin alıp almadığı konusunda rol oynar.
Anksiyete Bozukluğunun Nedenleri
Anksiyete bozukluklarının bazı nedenleri şunlardır:
Genetik . Anksiyete bozuklukları ailelerde olabilir.
Beyin kimyası . Bazı araştırmalar, anksiyete bozukluklarının beyindeki korku ve duyguları kontrol eden hatalı devrelerle bağlantılı olabileceğini öne sürüyor.
Çevresel stres . Bu, gördüğünüz veya yaşadığınız stresli olayları ifade eder. Genellikle kaygı bozukluklarıyla bağlantılı yaşam olayları arasında çocuklukta istismar ve ihmal, sevilen birinin ölümü veya saldırıya uğrama veya şiddet görme yer alır.
Uyuşturucunun geri çekilmesi veya kötüye kullanılması . Belirli anksiyete semptomlarını gizlemek veya azaltmak için belirli ilaçlar kullanılabilir. Anksiyete bozukluğu genellikle alkol ve madde kullanımı ile el ele gider.
Tıbbi koşullar . Bazı kalp, akciğer ve tiroid rahatsızlıkları, anksiyete bozukluklarına benzer semptomlara neden olabilir veya anksiyete semptomlarını daha da kötüleştirebilir. Doktorunuzla endişe hakkında konuşurken diğer tıbbi durumları ekarte etmek için tam bir fizik muayene yaptırmak önemlidir.
Anksiyete Bozukluğu için Risk Faktörleri
Bazı şeyler ayrıca anksiyete bozukluğu geliştirme olasılığınızı da artırır. Bunlara risk faktörleri denir. Bazı risk faktörlerini değiştiremezsiniz, ancak bazılarını değiştirebilirsiniz.
Anksiyete bozuklukları için risk faktörleri şunları içerir:
Ruh sağlığı bozukluğu : Depresyon gibi başka bir zihinsel sağlık bozukluğuna sahip olmak, anksiyete bozukluğu riskinizi artırır.
Çocukluk cinsel istismarı: Çocukluk döneminde duygusal, fiziksel ve cinsel istismar veya ihmal, yaşamın sonraki dönemlerinde kaygı bozukluklarıyla bağlantılıdır.
Travma: Travmatik bir olay yaşamak, panik ataklara neden olabilen travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) riskini artırır.
Olumsuz yaşam olayları : Erken çocukluk döneminde bir ebeveyni kaybetmek gibi stresli veya olumsuz yaşam olayları, anksiyete bozukluğu riskinizi artırır.
Şiddetli hastalık veya kronik sağlık durumu : Sağlığınız veya sevdiğiniz birinin sağlığı hakkında sürekli endişe duymak veya hasta birine bakmak, kendinizi bunalmış ve endişeli hissetmenize neden olabilir.
Madde kötüye kullanımı : Alkol ve yasa dışı uyuşturucu kullanımı, anksiyete bozukluğu yaşama olasılığınızı artırır. Bazı insanlar da bu maddeleri kaygı semptomlarını gizlemek veya hafifletmek için kullanır.
Çocukken utangaç olmak: Çocukluk döneminde tanıdık olmayan insanlardan ve yerlerden utangaçlık ve geri çekilme, gençler ve yetişkinlerde sosyal kaygı ile bağlantılıdır.
Düşük benlik saygısı : Kendinizle ilgili olumsuz algılar, sosyal kaygı bozukluğuna yol açabilir.
Tedavi
Anksiyete bozuklukları için iki ana tedavi psikoterapi ve ilaçlardır. İkisinin birleşiminden en fazla faydayı sağlayabilirsiniz. Hangi tedavilerin sizin için en iyi sonucu verdiğini keşfetmek biraz deneme yanılma gerektirebilir.
Psikoterapi
Konuşma terapisi veya psikolojik danışmanlık olarak da bilinen psikoterapi, kaygı belirtilerinizi azaltmak için bir terapistle çalışmayı içerir. Anksiyete için etkili bir tedavi olabilir.
Bilişsel davranışçı terapi , anksiyete bozuklukları için en etkili psikoterapi şeklidir. Genellikle kısa süreli bir tedavi olan BDT, semptomlarınızı iyileştirmek ve kaygı nedeniyle kaçındığınız aktivitelere kademeli olarak geri dönmek için size belirli becerileri öğretmeye odaklanır.
BDT, kaygınızı tetikleyen nesne veya durumla yavaş yavaş karşılaştığınız ve böylece durumu ve kaygı belirtilerini yönetebileceğinize dair güven oluşturduğunuz maruz bırakma terapisini içerir.
