VEBA  GECELERİ

Veba Geceleri romanı 23 Mart 2021’de yayınlandı. Orhan Pamuk bir söyleşide Korona virüs pandemiden önce yazdığını, uzun bir süre arşiv araştırmaları yaptığını söyledi.

Bir yıl geçmeden Almanca’ya çevrildi, en kısa zamanda en çok okunan kitaplar listesinde yerini aldı. 3 SAT TV edebiyat yayınında haberim oldu. Moderatör Deniz Scheck romanın yazıldığı şehir İstanbul’da yazarla söyleşi yaptı.

TV kanalı Almanya, İsviçre ve Avusturya yapımı. Edebiyat ve kültür konularında çok öğretici ciddi yayınlarıyla ün salmıştır. Edebiyat eleştirmenleri çok pozitif tartışma yaparak romanı tanıttı.

Orhan Pamuk 1952 yılında İstanbul’da doğdu. Arkeoloji ve gazetecilik okudu. Çok sayıda ödül aldı. 2006 yılında aldığı Nobel ödülünden sonra dünyaca tanındı. Almanca Die Nächte der Pest, Gerhard Meier Türkçe’den çevirmiştir. 1986 yılından beri Lyon’da yaşamaktadır. Fransızca ve Türkçe’den çeviriyor.

Roman 1900-1901 yıllarında Girit-Kıbrıs-Rodos civarında hayali bir adada geçiyor. Minger adası II. Abdülhamid zamanında bir Osmanlı vilayetidir.

Veba pandeminin Hindistan ve Çin’den yayıldığı sanılıyor. 1894 yılından beri üçüncü dalga olduğu için deneyim yapan doktorlar var. Osmanlı Devleti’nin en ünlü karantina doktoru Nuri Paşa ile Pakize Sultan’ın sevgisi, evlenme ve nihayet adayı pandemiden kurtarmaları anlatıyor.

Hanım Sultan’ın kız kardeşi Hatice Sultan’a yazdığı mektuplar arşive girmesini sağlıyor.

Kumandan Kâmil Bey düşünce ve hizmeti ile bana Mustafa Kemal’i

anımsattı sanki. Zeynep Hanım eşini destekliyor.

Arka arkaya Osmanlı İmparatorluğu’ndan bağımsızlığını ilan eden eyalet ve ülkeler var. Avrupa güçlü ülkelerin de desteklediği, huzursuz bir dönem. Buna rağmen felâket insanları birleştiriyor.

Bu büyük tarihi roman okumaya başlayınca, devamı merak ediliyor. Akşam okunursa uykusuz kalma ihtimali var.

Adada Müslüman ve Hristiyanlar birlikte yaşıyor. Pandemi önlemlerine halkın çoğunluğu uyuyor.

Bugün Korona virüs pandemide yaşanan olayların benzeri var. Yoksul halk, esnaf ticaretine devam etmek istiyor.

Aşı yok, ama farelerden geçtiği, sonra insandan insana bulaştığı biliniyor. Karantina şartı bilinçli uygulanıyor.

Anne babası ölen yetim ve öksüz kalan çocuklar vebanın açtığı yaralar arasında. Ölenin eşyaları hatta evi yakılıyor. Cenaze işleminde ölünün kireçlenerek gömülmesinde askerler yardım ediyor.

İstanbul ile yalnız telgraf aracılığı sayesinde haberleşiyor. Posta iletişim zor olduğu için yerel idare anında disiplin kararları almak zorunda kalıyor.

Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılması, Birinci Paylaşım Savaşı öncesi sömürge güçlü Avrupa’nın tehlikeli oyunlarına şahit oluyor ada sakinleri.

Hayal gücü ile kurgu, geçmiş ile şimdiki zaman, Doğu Batı kavramlarının iç içe geçmesi romanı daha da ilginç yapıyor.

Pandemi başlayınca Türk halkı Yunan halkını, Yunan halkı Türk halkını bulaşmada suçluyor. Girit adasından tüccarlar, Mekke’den hacılar bulaşmasına, yayılmasına sebep olmuş olabilir.

Sultan II. Abdülhamit sömürgeci İngiltere ve Fransa yardımıyla adayı savaş gemileriyle bloke ediyor. Hangi olaylar gerçek, hangileri kurgu diye okuyucu merak ediyor. Arşiv taramasında yardım eden bir araştırmacı, tarihçi romanla ilgili bir kitapçık yazdı. Henüz İtalyancadan diğer dillere çevrilmedi.

Broşürü okuyunca gerçek ve kurgu anlaşılır herhalde.

Akdeniz iklimi bitki örtüsünde doğa ile ilgili çok güzel tasvirler var. Adanın güzelliği, pandemide sessizliği ve sakin ortamı zihinde canlandırmak Korona virüs pandemisinde, çoğu zaman evde kalanlara iyi geliyor.

Minger adasının idare merkezi Arkaz şehrinin haritası hayal dünyasını tamamlıyor. Kitabın kapağındaki resmi de yazar kendisi yapmıştır.

Meşhur karantina doktoru Damat Nuri Paşa ve Sultan Rakize Hanım Çin’e sürgüne giderken pandemi yüzünden adada kalmak zorundalar. Çin’e ulaşıp ulaşamayacakları okurların merakını uyandırsın.

Romanın başından itibaren dayanışma, gayret ve politikayı birbiriyle iyi bağlaması Orhan Pamuk’un yazma sanatında becerisini gösteriyor.       FAZ

İyi okumalar!

Kaynak ve tavsiye kitap:

Orhan Pamuk, Die Nächte der Pest, Roman, Hanser Verlag,

München 2022

ISBN: 978-3-446-27084-8

Orhan Pamuk, Veba Geceleri, Yapı Kredi Yayınları, 2021