İzmir’in tanınmış ailelerinden Kâtipzadeler’e mensup İbrahim Ethem Bey ile Aydın’ın büyük toprak sahibi ailelerinden Hacıalipaşazadeler’e mensup Tevfika Hanım’ın oğludur. Ali Adnan 1899 yılında Aydın’da doğmuştur. Doğum yeri nüfus cüzdanında İzmir olarak geçse de esas doğduğu yer Aydın’dır. Ali Adnan daha iki buçuk yaşında yetim ve öksüz kalmış ve çocuk yaşta büyük bir mirasın sahibi olmuştur. Mayası Babaannesi tarafından yoğrulmuş ve büyütülmüştür. Çiftlik kâhyasından da hayat dersini almıştır.
Adnan Menderes İzmir İttihat ve Terakki Mektebinde, sonra Kızılçullu Amerikan Kolejinde öğrenim görmüştür. Yüksek öğrenimini çok yıllar sonra Ankara Hukuk Fakültesi’nde yapmıştır. Adnan Menderes Birinci Dünya Savaşına yedek subay olarak katılmış, Suriye’ye giderken yolda hastalanınca İzmir’de görevlendirilmiştir. Mütareke yıllarında ve İzmir’in işgalinden sonra, Aydın’da iki arkadaşıyla kurdukları “Ay-Yıldız Çetesi” ile, daha sonra Söke’de piyade alay yaveri, Sandıklı süvari bölüğü subayı olarak Milli Mücadeleye katılmış ve Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyası almıştır. İstiklal Savaşı yıllarında düzenli ordu kurulmadan önce Yörük Ali Efe ile birlikte birçok baskınlara katılmış, sahibi olduğu Çakırbeyli Çiftliğini o yıllarda lojistik destek merkezi olarak kullanmıştır.
Adnan Menderes bir çiftlik sahibi olarak çiftçinin ve köylünün bütün dertlerini ve yapılması gerekenleri biliyordu. 1930 yılında Fethi Okyar Serbest Cumhuriyet Fırkasını kurunca Adnan Menderes de Aydın İl Teşkilatını kurdu ve il başkanı oldu. Partinin dağılmasından sonra CHP ne girdi. 1931 yılında Atatürk Aydın’a ziyaret ederken CHP İl merkezini de ziyaret için beş dakikalık zaman ayırmıştı. Fakat parti binasında Adnan Menderes’le tanışınca ziyaret saati dört saate çıktı. Adnan Bey’in söylediklerini dikkatle dinledi ve söylenenleri akşama rapor halinde istiyorum dedi. Dolayısıyla Atatürk Nazilli ve Denizli ziyaretini ertesi güne ertelemiş oldu. Atatürk’ün yanında o gün Recep Peker ve Fahrettin Altay da vardı. Atatürk ayrılırken Adnan Menderes için: “Elbette burada bizim parti mutemetleri ile çalışamaz; Şayanı dikkat bir gençtir” ifadesini kullanır. Yanındakilere de: “ Bu gencin adını bir kâğıda yazınız, ben sorunca söylersiniz” der.
Bu olaydan sonra Adnan Menderes ilk seçimlerde CHP Aydın Milletvekili olarak Meclise girdi.1946 seçimlerine kadar bu partiden Aydın Milletvekili olarak hizmet verdi. 1946 yılında çok partili sisteme geçilince Adnan Menderes CHP ile yollarını ayırarak Demokrat Partiden Aydın ve Kütahya’dan olmak üzere iki yerden Milletvekili adayı oldu ve 1946 yılında Demokrat Parti Kütahya Milletvekili olarak meclise girdi. 14 Mayıs 1950 tarihinde yapılan seçimlerde Demokrat Parti % 53,5 oy oranıyla tek başına iktidar oldu. Celal Bayar Cumhurbaşkanı, Adnan Menderes de Başbakan oldu.
On yıllık Başbakanlık döneminde Adnan Menderes ilk önce Türkçe olarak okunan ezanın Arapça olarak okunmasına izin verdi. Türkiye’nin iç ve dış siyasi politikasında büyük gelişmeler oldu. Ülke de yol, baraj, okul sayısı çok azdı. 1950 yılına kadar bir tek baraja sahip olan ülke 1960 yılında baraj sayısını 21 e yükseltti. İlkokul, ortaokul ve lise sayısı bütün ülke genelinde hızla yayılmaya başladı. Halbuki 1950 yılında yüz kişiden ancak dört kişi lise mezunu idi. Anadolu’da köy çocukları okulsuzluk yolsuzluk ve fakirlikten okuma imkânı bulamıyorlardı. Evlerde elektrik ve su olmadığı için halk sefil bir yaşam içindeydi. Köylü karasabanla çiftçilik yapıyordu. Traktör fabrikaları kuruldu, traktör sayısı 1000 den 41000 e çıkarıldı. Şeker ve tekstil fabrikaları, petrol rafineri kuruldu. Ülke genelinde Menderes sevgisi günden güne arttıkça arttı. Dış politikaya gereken önem verildi. Osmanlı toprakları üzerinde unutulan yerlere ziyaret edildi. Kıbrıs yeniden kazanıldı. Fransa’dan Bağımsızlığını isteyen Cezayir’e örtülü ödenekten el altından yardım yapıldı. Silah ve cephane gönderildi.
1954 ve 1957 seçimlerinde yeniden iktidar olan Başbakan Adnan Menderes 27 Mayıs 1960 İhtilâline kadar bu görevde kaldı. Adnan Menderes sevgisi bütün milletin kalbinde yer etti. İhtilalin ardından yirmi, otuz yıl geçmiş olmasına rağmen Türkiye’nin birçok il ve ilçelerinde esnaf Adnan Menderes’in resmini hâlâ dükkânlarında asılı tutuyordu. 27 mayıs 1960 darbesiyle milletin iradesi milletin elinden alınıyordu. 27 Mayıs 1919 günü Aydın Yunanlılar tarafından işgal ediliyor, Yunanlıların Aydın ve ülke genelinden atılması için Ay-Yıldız çetesini kuran ve çiftliğini lojistik destek merkezi olarak kullanan Adnan Menderes, yine bir 27 mayıs günü milletin iradesi işgal edilirken bu işgalin kurtarılmasında başarılı olamıyordu. İhtilalden sonra Yassıada’ya hapsedilen Adnan Menderes Milli Birlik Kurulu tarafından kurulan Yüksek Adalet Divanınca idama mahkûm edildi. 17 Eylül 1961 günü karar infaz edilerek Adnan Menderes demokrasi şehidi olarak tarihe geçiyor ve milletin kalbinde yerini alıyordu.
Bir devre damgasını vuran Adnan Menderes’i kısa bir yazı ile anlatmak imkân ve ihtimali yoktur. İdam edilişinin 61. yılında kendisini minnet, şükran ve rahmetle anıyor, mekânı cennet, ruhu şad olsun diyorum.
-------------------- ŞİİR KÖŞESİ ---------------
AĞLAMA YÜREĞİM
Ağlama yüreğim ağlama yeter
Dermanı bulunmaz derdin var senin
Yıkılır kalırsan olursun beter
Elinden tutacak yarin yok senin.
Ağlama yaşların dökme boşuna
Sitemin duyan yok gelme kurşuna
Yansın bu yüreğim gitsin hoşuna
Yangını söndüren karın yok senin.
Yürek ağlar iken yaşın sel olur
Saçların dağıtan rüzgar yel olur
Seversin o sevdan bir gün el olur
Yaşlarından başka varın yok senin.
Sevdamı yazmışlar kara kışına
Zehir-i katmışlar pişen aşıma
Güner’i bıraktın kendi başına
Sırtını verecek dalın yok senin…
Güner TEKİN – KARS
-------------------------------------------
SADECE GELSEN
Gelsen bana sen
Yine ayni yerde, ayni saatte
Elinde bir demet papatya
Yüzünde o çocuksu, masum
Gülüşle...
Sarılsam boynuna, koşup sıkıca
Öpsem, koklasam doyunca
Sadece sen olarak
Gecede...
Görmesen saçlara yağan karları
Gözlere dolan yağmurlarını
Hasretinde ağaran kirpikleri
Öpüp, koklasan sadece doyunca
Gelsen bana sen, sadece gelsen
Yine ayni saatte, ayni yerde
Sadece sen olarak
Gecede...
Melek MERAL GÜLER – AYDIN
---------------------------------------------