Dünya bir banka olsaydı, biz insanlar müşterisi değil; kötü niyetli yatırımcıları olurduk. Çünkü gezegenin kasasında ne varsa, faizini bile düşünmeden çekiyoruz. Limit Aşım Günü aslında doğanın bize gönderdiği bir “ekstre”. 24 Temmuz 2025 itibarıyla bu yılki kredimizi bitirdik. Şimdi, yılın geri kalanını “ekolojik overdraft” ile sürdürüyoruz.
Peki, bu kırmızı bakiye ne kadar dayanır?
Bir muhasebe defteri düşünün:
-
Varlıklar: Ormanlar, tatlı su kaynakları, balık stokları, verimli topraklar.
-
Borçlar: Karbon salımı, plastik atıklar, betonlaşma, türlerin yok edilmesi.
Her yıl, borç hanesi kabardıkça doğa bankasının sermayesi eriyor. Dr. Lewis Akenji’nin uyarısı boşuna değil: “Şu anda hiçbir yeni zarar vermesek bile, gezegenin kendini toparlaması için en az 22 yıla ihtiyacı var.”
Bu, iflasın eşiğinde bir şirketin “negatif sermaye” raporundan farksız.
Türkiye’nin 18 Haziran 2025’te limiti aşması, bize ait defterin de kırmızıya kaydığını gösteriyor.
-
Kentleşme politikaları: Beton ormanlarımız, gerçek ormanlarımızı yutuyor.
-
Enerji tüketimi: Kömür santralleri ve fosil bağımlılığı, karbon borcunu katlıyor.
-
Su ve tarım: Kuraklık, tarım alanlarını tüketiyor; gıda ithalatıyla borç zinciri büyüyor.
Kırmızı bakiye, tek bir gün “pat” diye patlamayacak. O, her yıl biraz daha “yaşanmaz bir dünya” olarak karşımıza çıkacak:
-
Seller ve kuraklıklarla artan afetler,
-
Gıda zincirlerinde kırılmalar,
-
Su kıtlığı ve göç krizleri,
-
Ekonomik dengeleri altüst eden iklim şokları.
Bir sabah uyandığımızda “Artık bu borcu kapatacak gezegen yok” diyecek noktaya gelebiliriz.
Ekolojik İflasın Önlenmesi için ne yapmalıyız?
Bu tabloyu değiştirmek için, klasik bankacılık terimleriyle konuşursak:
-
Yeni krediler açmak yerine, ana borcu ödemeliyiz. (Karbon nötr hedefleri hızlandırmak.)
-
Faizini bile karşılayamadığımız yatırımları terk etmeliyiz. (Beton ve fosil projelerini durdurmak.)
-
Doğa Bankası’na geri ödeme yapmak zorundayız. (Ekosistem restorasyonu, ağaçlandırma, döngüsel ekonomi.)
Eğer bugünden başlamazsak, doğa bir gün bize şunu söyleyecek:
“Krediniz tükendi. Bakiye kırmızı. Yeni bir gezegen hesabınız yok.”
