Cahil ke­li­me­si Arap­ça­dan Türk­çe’ye alın­mış­tır. Söz­lük an­la­mın ilk açık­la­ma­sı okuma yazma bil­me­yen. Ben bu an­lam­da kul­lan­mı­yo­rum. Zira annem ve an­ne­an­ne­min nesli okuma yazma bil­mez­di, ama benim ya­şım­dan iti­ba­ren okuma yazma bi­len­ler on­lar­dan çok şey öğ­ren­dik.
Bilgi ve tec­rü­be­si ol­du­ğu halde kul­lan­ma­yan, var­lık­lar ve olay­lar hak­kın­da dü­şün­ce üre­te­me­yen in­san­lar­dan bah­set­mek is­ti­yo­rum.
Dar ve kalın ka­fa­lı olun­ca kim­se­yi din­le­mez, ken­di­si­ni be­ğe­nir, her­kes­ten üstün ol­du­ğu­na ina­nır. Her şeyi her­kes­ten iyi bilir, mut­la­ka onun de­di­ği ve yap­tı­ğı doğ­ru­dur. Bi­ri­siy­le bir an­laş­maz­lık çı­kar­sa, suçu kar­şı­sın­da­ki iş­le­miş­tir. Ken­di­si mü­kem­mel­dir, ku­sur­suz­dur. Fev­ka­lâ­de ta­şı­dı­ğı ni­te­lik­le­re inan­cı sabit, be­ton­laş­mış­tır.
Böyle bir in­san­la özel ha­ya­tı­nız­da kar­şı­la­şın­ca inan­cı­na do­kun­ma­dık­ça, yan yana ya­şa­mak müm­kün­dür. Ama bu ben­cil insan baş­ka­sı­na zarar ver­miş­se, ver­di­ği za­ra­rı gör­mez. Olayı öyle bir ye­te­nek­le ter­si­ne çe­vi­rir, ki size şaş­mak kalır.
Ca­hil­lik insan iliş­ki­le­rin­de teh­li­ke­li, sos­yal ya­şa­mı ze­hir­li­yor. Ge­ze­ge­ni­miz­de hak, ada­let, hür­ri­yet ve diğer de­mok­ra­si te­mel­le­ri­ni sar­sı­yor. Cahil insan bir ül­ke­yi, dev­le­ti idare etmek gibi gücü, ik­ti­da­rı eline alın­ca ül­ke­de ya­şa­yan­la­rı mut­suz edi­yor. Grup­ta, okul­da, sı­nıf­ta fut­bol sa­ha­sın­da, köy, kent­te ve her du­rum­da böyle cahil bir insan o top­lum­da ya­şa­mı zin­dan eder.
Bu du­ru­ma gel­me­den ön­ce­ki zaman ço­cuk­la­rı eğit­me za­ma­nı­dır. Yedi ya­şın­dan ön­ce­ki za­man­da baş­la­ma­lı­dır.
Ma­ka­le­le­rim­de yeri gel­dik­çe tek­rar etmek zo­run­da ka­lı­yo­rum. Ye­tiş­kin­le­ri eğit­mek çok zor, hatta bazan im­kân­sız­dır. Bil­has­sa ata­er­kil top­lum­lar­da erkek ço­cuk­la­ra ve­ri­len ağır yükü ye­tiş­kin olun­ca genç­ler kal­dı­ra­mı­yor­lar. Oğlum aslan, hata yap­maz, mü­kem­mel­dir. Daima kötü olan yan­lış yapan baş­ka­la­rı­dır.
İşte böyle eği­ti­min so­nu­cun­da ci­na­yet­ler iş­le­ni­yor, suç­suz­lar ce­za­lan­dı­rı­lı­yor, sa­vaş­lar çı­ka­rı­lı­yor.
Sa­vaş­la­rı masa ba­şın­da çı­ka­ran­lar, si­lah­lan­ma­ya sebep olan karar ve­ren­le­rin hemen hemen hepsi er­kek­ler. El­bet­te er­kek­ten daha erkek olan ka­dın­lar da ta­rih­te yer­le­ri­ni al­mış­tır.
Kay­nak ola­rak kul­lan­dı­ğım Je­an-Fran­co­is Mar­mi­on’un Die Psyc­ho­lo­gie der Dumm­he­it ki­ta­bın­da ör­nek­ler ve­re­rek böyle ben­cil, ken­di­ni üstün, zeki sa­nan­la­ra karşı neler ya­pıl­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni an­la­tı­yor.
Al­man­ca Dumm­he­it ke­li­me­si­nin kar­şı­lı­ğın­da Türk­çe aptal, bu­da­la, cahil, ahmak, dar kaz ve kalın ka­fa­lı ve geri ze­kâ­lı ola­rak açık­la­nı­yor. Cahil ola­nın ka­fa­sın­da bu ni­te­lik­le­rin top­la­mı ola­bi­lir.
Ca­hi­lin ta­şı­dı­ğı bu va­sıf­la­rı söy­ler­ken hay­van ad­la­rı küfür ola­rak söy­le­nir, inek, eşek, öküz, kaz, köpek, domuz ve keçi gibi. Bu hay­van­la­ra ha­ka­ret­tir, hay­van se­ver­ler uyar­ma­lı, buna karşı koy­ma­lı. Hin­dis­tan’da ineğe ha­ka­ret etmek ka­nu­nen ya­sak­tır.
Zeki, bil­gi­li, tah­sil­li, de­ne­yim­li her insan da ca­hil­ce bir iş, bir dav­ra­nış yap­mış, bir söz söy­le­miş ola­bi­lir. Ama böyle insan man­tık­lı dü­şü­ne­bil­di­ği için yap­tı­ğı ha­ta­yı kabul eder. Ge­re­kir­se piş­man ol­du­ğu­nu gös­te­rip özür di­le­me­si­ni bilir, ders çı­ka­rır.
Ca­hil­li­ği sü­rek­li olan, tüm ben­li­ğiy­le mü­kem­mel ol­du­ğu­na ina­nan in­sa­nı de­ğiş­tir­mek çok zor­dur, çoğu kez müm­kün de­ğil­dir.
Ca­hi­le söz an­lat­mak köre renk ta­ri­fi gi­bi­dir. Sc­hil­ler

Aile­de, ana­oku­lun­da ve sonra okul­da eği­ti­me önem ve­ril­me­li­dir. Ha­ta­dan ders al­ma­yı, ken­di­si­ne gel­me­yi, ger­çe­ği an­la­ma­yı erken yaşta öğ­re­ne­bi­lir.
Fut­bol ta­kı­mın­da cahil bir genç ken­di­sin­den aşağı gör­dü­ğü, siyah tenli bir genci ka­fa­sı­na takar. Çelme ta­ka­rak dü­şü­rür. Her se­fe­rin­de genç takım ar­ka­daş­la­rı­na utan­dı­ğı için ken­dim düş­tüm, der. Son hat­tı­na ge­lin­ce ar­ka­daş­la­rı­na doğ­ru­su­nu söy­ler. Takım mob­bing ya­pa­na karşı bir­le­şin­ce cahil, fut­bol ta­kı­mın­dan ay­rıl­mak zo­run­da kalır.
Yani ca­hi­lin kur­ban seç­ti­ği yal­nız bı­ra­kıl­ma­ya­cak. Bir­lik­ten doğan güç hak­sı­zı ye­ne­cek­tir. Hak­sız olan şahıs, grup, par­ti­ye karşı bir­lik olup mü­ca­de­le et­mek­le iyi sonuç alı­na­bi­lir.
Ko­ro­na pan­de­mi­de baş­ka­sı­nın dü­şün­ce­si­ne ba­ğım­lı olan ca­hil­ler, ıssız adaya git­me­yi aşı ol­ma­ya ter­cih ede­rek sağ­lık sis­te­mi­ne zarar ver­miş, has­ta­lık bu­laş­ma­sı­na sebep ol­muş­lar­dır.
Ken­di­si­ni mü­kem­mel sa­nan­lar­da zekâ ge­ri­li­ği ol­ma­sa bile dü­şün­me tem­bel­li­ği var­dır. Belli ki dü­şün­me­yi öğ­ren­me­miş­ler­dir. Ku­sur­suz ol­duk­la­rı­nı kabul et­tik­le­ri için öğ­ren­me­ye ih­ti­yaç duy­ma­mış­lar­dır. Ka­fa­yı ta­şı­yor, ama için­de­ki­le­ri kul­lan­mı­yor. İşlen­me­di­ği için pas tu­tu­yor. Et­ra­fın­da onu al­kış­la­yan­lar ol­duk­ça ca­hil­li­ği­ne devam ede­cek­tir. Bu gücü elin­de tutan bir ida­re­ci de ola­bi­lir.
Ken­di­si­ni her­kes­ten üstün ol­du­ğu­nu kabul eden­ler top­lu­mu ku­tup­la­ra ayı­ran, hu­zur­suz­luk içe­ren fi­kir­le­ri­ni yay­ma­da sos­yal med­ya­yı kul­la­nı­yor­lar.
Tür­ki­ye’de ta­ti­li­ni ge­çi­ren­le­ri psi­ko­log­lar uya­rı­yor. Orada in­san­lar, bil­has­sa ca­hil­ler çok ger­gin. Tra­fik­te, kom­şu­luk­ta, mar­ket­te ve her yerde sakin olun. Kavga içine çek­me­le­ri­ne izin ver­me­yin. Böyle bir du­rum­da görgü şa­hit­le­rin­den yar­dım alın, yal­nız kal­ma­yın.
Al­man­ya’da ka­fa­tas­çı­la­rın ol­ma­dı­ğı zarar ver­me­di­ği yer ve ortam kal­ma­dı. Sivil Türk Ku­ru­luş­la­rı veli ve öğ­ren­ci­le­ri mü­ca­de­le­ye ha­zır­la­ma­lı­dır.
Ca­hil­ler nef­ret, kin ve öf­ke­le­riy­le içten ke­mi­re­rek, ken­di­le­ri­ne zarar ve­rir­ler. Top­lu­ma ve diğer in­san­la­ra zarar ver­me­le­ri­ne fır­sat ve­ril­me­me­li­dir.

Sı­nı­rı ol­ma­yan iki şey var­dır, uzay ve ca­hil­lik. Al­bert Eins­te­in

Ca­hil­den uzak kalın!